Osoba stosująca przemoc

W literaturze poświęconej temu zagadnieniu pojawia się wiele teorii, koncepcji i hipotez dotyczących genezy zachowań przemocowych.

Tekst Sylwii Kluczyńskiej na stronie: www.niebieskalinia.pl stanowi uporządkowany zbiór różnych podejść teoretycznych do kwestii: „jakie osoby stosują przemoc?” i może stanowić także dla czytelnika tego tekstu ważne źródło odniesienia.

Osoba stosująca przemoc

Kim jest osoba stosująca przemoc?

Poniższy tekst jest z kolei zbiorem informacji, które zostały uporządkowane w odniesieniu do konkretnego nurtu psychologicznego nazywanego podejściem poznawczo-behawioralnym. Istotą tego podejścia jest koncentracja na zachowaniu, które uznajemy za element wyuczony oraz na przekonaniach, które decydują o sposobie myślenia i postrzegania rzeczywistości. Zgodnie z założeniami tego podejścia powstały w Polsce programy korekcyjno – edukacyjne służące pracy z osobami stosującymi przemoc, zarówno w warunkach izolacji penitencjarnej, jak i w warunkach wolnościowych. Ważnym elementem pracy w tym podejściu jest założenie o kulturowych uwarunkowaniach przekonania na temat dominacji mężczyzn nad kobietami. Umacnianiu takiego sposobu myślenia sprzyja sposób wychowywania chłopców i dziewczynek, podział ról społecznych przypisywanych mężczyznom i kobietom oraz niski poziom wiedzy na temat przemocy i konsekwencji jej stosowania. Tekst ten stanowi równocześnie podsumowanie kilkuletnie pracy autorki w tym obszarze.

Jaki sposób myślenia o sobie, postrzegania rzeczywistości sprzyja zachowaniom przemocowym?

Osoby stosujące przemoc charakteryzuje określony system przekonań na temat mężczyzn, kobiet, relacji pomiędzy płciami i ludźmi w ogóle, który wspiera patriarchalny model rodziny i określony sposób wychowania dzieci. Postrzeganie świata jako areny walki, na której za każdym razem, żeby mógł ktoś wygrać, ktoś inny musi przegrać, sprzyja polaryzowaniu myślenia i zachowania. Stąd w konsekwencji dzielenie świata na męski i żeński, silniejszy i słabszy, ważniejszy i nieistotny, przeświadczenie o szczególnej roli mężczyzny w związku i rodzinie. Przekonanie o wyjątkowej roli mężczyzny w zderzeniu z codziennym doświadczeniem i różnorodnymi trudnościami, może generować poczucie niższej wartości i bycia do niczego, poczucie izolacji i braku wsparcia społecznego.

Jak się zachowuje osoba stosująca przemoc?

Jej głównym sposobem bycia w świecie są manipulacje. Osoba stosująca przemoc manipuluje obwiniając za swoje zachowanie innych, minimalizując to, co zrobiła lub zaprzeczając stosowaniu przemocy. Poprzez manipulacje i inne zachowania przemocowe dąży do  dominacji oraz sprawowania władzy i kontroli. Ponieważ postrzega relacje z innymi ludźmi jako hierarchiczne i dzieli świat na męski – wyższy oraz kobiecy – niższy, stara się podporządkować i uprzedmiotowić partnerkę. Konflikty rozwiązuje poprzez narzucenie swojej woli i używanie siły, także dlatego, że nie dostrzega wartości związanych z kompromisem i współdziałaniem. Opozycja: wygrany – przegrany sprawia, że kompromis postrzega jako porażkę. W kontaktach z innymi ludźmi podsyca spory, a odpowiedzią na czyjeś zachowania często staje się agresja i stosowanie przemocy. Takiemu zachowaniu może także sprzyjać niski poziom kompetencji społecznych.

Osoba stosująca przemoc ma małą zdolność rozpoznawania własnych stanów emocjonalnych (tzw.: „odcięcie od uczuć”), obawia się porzucenia i ma poczucie winy, które stanowi dla niej element usprawiedliwiający. W bliskich relacjach jest zaborcza i obawia się lęku przed porzuceniem, który tłumaczy zazdrością. Odczuwa niski poziom empatii wobec osób zależnych od siebie: finansowo, zdrowotnie, emocjonalnie.

Wśród osób stosujących przemoc spotyka się także borykających się z problemami społeczno-ekonomicznymi: brakiem pracy, złymi warunkami mieszkaniowymi, trudnościami finansowymi. Niezadowolenie z sytuacji zawodowej czy materialnej może prowadzić do przenoszenia odczuwanej złości na inne osoby. Część osób stosujących przemoc nadużywa alkoholu lub innych środków psychoaktywnych i wymaga wsparcia także w tym obszarze funkcjonowania.  Doznawanie przemocy w dzieciństwie lub bycie świadkiem zachowań przemocowych także może prowadzić do stosowania przemocy w dorosłym życiu.

Dlaczego ktoś używa przemocy?

Osoby stosujące przemoc czerpią z takiego sposobu zachowania konkretne korzyści, które mogą utrudniać zauważenie ponoszonych równocześnie kosztów. Korzyść płynąca z zachowania przemocowego w postaci szybkiego osiągania celów, poczucia siły i kontroli, często długotrwającej bezkarności, przewyższa koszty w postaci utraty zaufania, oddalenia w relacji z osobami dorosłymi oraz dziećmi, izolacji społecznej czy towarzyszącego poczucia winy. Dopiero konsekwencje w postaci tzw.: „kosztów twardych”: separacji, rozwodu, wyroku sądowego, dozoru kuratora, udziału w zajęciach korekcyjno – edukacyjnych, sprawiają, że osoba stosująca przemoc zaczyna zauważać szkody, jakie przynosi jej stosowanie przemocy.

Jeśli chcesz dokonać jakieś zmiany!

Być może czytasz ten artykuł, bo chcesz się dowiedzieć więcej o stosujących przemoc? Być może czytasz te słowa, bo jesteś osobą, która doznaje przemocy i szuka dla siebie pomocy? Być może wreszcie czytasz ten tekst, bo jesteś osobą, która w relacjach z innymi ludźmi stosuje przemoc i chcesz to zmienić?

Pierwszym krokiem może być wypełnienie kwestionariusza umieszczonego w zakładce: PRZEMOC i samodzielne sprawdzenie, czy stosujesz zachowania przemocowe.

Drugim krokiem może być znalezienie w wyszukiwarce miejsca, w którym uzyskasz dostęp do informacji i niezbędne wsparcie. W zakładce: umieszczone są adresy instytucji, które w Wielkopolsce zajmują się pracą z osobami stosującymi przemoc.

Trzecim krok może być zgłoszenie się do punktu, którego oferta najbardziej odpowiada twoim potrzebom lub który znajduje się najbliżej Twojego miejsca zamieszkania.

To mogą być Twoje pierwsze kroki do poprawy kontaktów z bliskim, do zmiany swojego zachowania. Za to, co zrobisz, jesteś w 100% odpowiedzialna/y tylko Ty!!!

Skontaktuj się ze specjalistą ds. przeciwdziałania przemocy!
Telefon 61 22 11 112